Bøger af Nguyễ

¿ dây m¿i tháng chúng tôi có m¿t ngày th¿c t¿p chung v¿i nhau g¿i là ngày quán ni¿m. Ngày ¿y là m¿t khóa tu m¿t ngày du¿c t¿ ch¿c trong m¿t khung c¿nh yên tinh, g¿n thiên nhiên. Chúng tôi ch¿n m¿t ngôi chùa, cung là m¿t trung tâm tu h¿c ¿ xa thành ph¿, không gian r¿t tuoi mát. Bu¿i sáng, trong gi¿ kinh hành, chúng tôi thu¿ng di ch¿m rãi ngang qua m¿t bàn th¿ nh¿ trong chánh di¿n, có d¿t di ¿nh c¿a nh¿ng ngu¿i quá c¿. Sau gi¿ kinh hành, tôi thu¿ng d¿ng yên tru¿c chi¿c bàn nh¿ này. Nó nh¿c nh¿ tôi v¿ tính ch¿t vô thu¿ng và phù du c¿a cu¿c s¿ng. Trên bàn th¿ có r¿t nhi¿u guong m¿t th¿t tr¿, yêu d¿i, d¿y s¿ s¿ng. Ánh m¿t h¿ nhìn vào tuong lai d¿y h¿a h¿n. Nh¿ng ngu¿i ¿y cung dã t¿ng nhu tôi, t¿ng có nh¿ng u¿c v¿ng, lo âu... H¿ cung có nh¿ng ngu¿i thuong và k¿ thù, nh¿ng ngày vui, nh¿ng n¿i bu¿n... Và bây gi¿, h¿ dang ¿ dâu? Tôi ch¿t nh¿ m¿t l¿i khuyên c¿a ngu¿i xua: "M¿c dãi lão lai phuong h¿c d¿o, cô ph¿n t¿n th¿ thi¿u niên nhân. Hãy nhìn di, d¿ng d¿i tu¿i già r¿i m¿i h¿c d¿o, nh¿ng n¿m m¿ hoang ngoài nghia trang ph¿n l¿n là ngu¿i tr¿! Mà chúng ta cung có m¿y ai là còn tr¿ dâu! Vi¿t cho Th¿y nh¿ng dòng này khi v¿t thuong c¿a th¿m k¿ch Trung tâm Thuong m¿i Th¿ gi¿i vào tháng 9 v¿a qua t¿i New York v¿n còn r¿t m¿i. Trong phút ch¿c thôi, nh¿ng cu¿c s¿ng d¿y hy v¿ng, d¿y sinh l¿c dã mãi mãi b¿ d¿i thay hoàn toàn! Có ai th¿t s¿ bi¿t du¿c vi¿c gì s¿ x¿y ra cho mình vào bu¿i sáng này không?

пc Ph¿t bên trong là m¿t t¿p sách góp nh¿t nh¿ng bài d¿ch t¿ các bài vi¿t dang trên các báo Ph¿t h¿c Tây phuong. Ðây là nh¿ng bài vi¿t c¿a các v¿ giáo th¿ tu si và cu si, cung nhu nh¿ng thi¿n sinh dã th¿c hành thi¿n nhi¿u nam, chia s¿ nh¿ng kinh nghi¿m tu h¿c, thi¿n t¿p c¿a mình. Nh¿ng bài vi¿t này tuy don gi¿n nhung r¿t sâu s¿c và th¿c ti¿n, có th¿ giúp chúng ta v¿n d¿ng vào con du¿ng tu h¿c thi¿n t¿p c¿a chính mình. M¿i bài vi¿t s¿ nhu m¿t ngu¿i b¿n thân, dóng góp cho ta nh¿ng phuong cách th¿c t¿p cung nhu chia s¿ các kinh nghi¿m chuy¿n hóa nh¿ng khó khan c¿ th¿ trên con du¿ng tu h¿c. Xin du¿c gi¿i thi¿u d¿n quý b¿n d¿c, hy v¿ng nh¿ng chia s¿ này có th¿ giúp ích ph¿n nào trên con du¿ng quay v¿ và ti¿p xúc v¿i d¿c Ph¿t bên trong c¿a m¿i chúng ta.

T¿p sách này ¿¿¿c h¿c gi¿ ¿oàn Trung Còn biên sön cách ¿ây h¿n n¿a th¿ k¿, t¿ nhi¿u ngu¿n t¿ li¿u khác nhau trong Ph¿t giáo, mà trong ¿ó ch¿ y¿u là các kinh B¿n sanh (chuy¿n ti¿n thân ¿¿c Ph¿t) và ¿¿i Bát Ni¿t-bàn. M¿c tiêu c¿a sön gi¿ có th¿ d¿ dàng th¿y ¿¿¿c qua h¿u h¿t n¿i dung các câu chuy¿n, vì ¿ã ¿¿¿c ch¿n l¿c m¿t cách khá nh¿t quán xoay quanh tr¿c ch¿ ¿¿ chính là các v¿n ¿¿ luân lý, ¿¿o ¿¿c. Bên c¿nh ¿ó, nh¿ng v¿n ¿¿ nh¿ ¿¿c tin, lu¿t nhân qu¿ và các ph¿n giáo lý c¿n b¿n nh¿ Tam quy, Ng¿ gi¿i c¿ng ¿¿¿c ¿¿a vào. Tuy ra ¿¿i khá s¿m trong dòng v¿n h¿c Ph¿t giáo, nh¿ng cho ¿¿n nay, ¿i¿m thú v¿ c¿a ¿¿c gi¿ khi ¿¿c l¿i t¿p sách này là v¿n có th¿ nh¿n ra ¿¿¿c nh¿ng v¿n ¿¿ quen thu¿c v¿i cu¿c s¿ng hi¿n nay c¿a b¿n thân mình. Có th¿ xem ¿ây là m¿t s¿ minh h¿a phong phú và lý thú cho nh¿ng bài gi¿ng v¿ giáo lý nhà Ph¿t. Và có l¿ ¿ây c¿ng chính là lý do giúp cho t¿p sách ¿¿¿c ¿¿c gi¿ n¿ng nhi¿t ¿ón nh¿n ngay t¿ khi v¿a m¿i ra ¿¿i. N¿m 1998, NXB Thu¿n Hóa ¿ã cho tái b¿n t¿p sách này ¿¿ ¿áp ¿ng nhu c¿u c¿a ¿ông ¿¿o b¿n ¿¿c. Th¿ nh¿ng, n¿a th¿ k¿ là m¿t quãng th¿i gian khá dài, và s¿ t¿n t¿i c¿a tác ph¿m không có ngh¿a là nó hoàn toàn không có ít nhi¿u nh¿ng ¿i¿m không phù h¿p v¿i ¿¿c gi¿ hi¿n nay. Th¿y ¿¿¿c ¿i¿u ¿ó, tr¿¿c khi tái b¿n l¿n này chúng tôi ¿ã ti¿n hành vi¿c hi¿u ¿ính l¿i toàn b¿ n¿i dung c¿ng nh¿ nhu¿n s¿c ph¿n v¿n ch¿¿ng trong tác ph¿m. Trong khi làm công vi¿c này, chúng tôi c¿n c¿ vào nh¿ng t¿ li¿u g¿c mà sön gi¿ ¿ã s¿ d¿ng tr¿¿c ¿ây, ph¿n l¿n là nh¿ng b¿ kinh mà sön gi¿ ¿ã trích ra các m¿u chuy¿n trong sách này. M¿t khác, chúng tôi v¿n c¿ g¿ng gi¿ l¿i tính ch¿t gi¿n d¿, trong sáng và d¿ hi¿u c¿a t¿p sách, không ¿i sâu vào nh¿ng v¿n ¿¿ mang tính tri¿t h¿c hay nh¿ng lu¿n lý ph¿c t¿p, vì có th¿ là không phù h¿p l¿m v¿i ¿ông ¿¿o ¿¿c gi¿ thu¿c t¿ng l¿p bình dân. Trong m¿t s¿ câu chuy¿n, chúng tôi không s¿ d¿ng l¿i trích d¿n nguyên v¿n

T¿p sách này ¿¿¿c sön d¿ch t¿ hai b¿n v¿n khuy¿n thi¿n b¿ng ch¿ Hán ¿¿¿c l¿u hành r¿ng rãi nh¿t. N¿i dung tuy không có gì quá sâu xa khó hi¿u, nh¿ng là nh¿ng nh¿n th¿c vô cùng thi¿t th¿c và l¿i l¿c trong cüc s¿ng, có th¿ giúp ng¿¿i ta thay ¿¿i c¿ cüc ¿¿i, hay nói theo cách c¿a ng¿¿i x¿a là "chuy¿n ¿¿i s¿ m¿ng". B¿n v¿n th¿ nh¿t là "Li¿u Phàm t¿ hün" hay B¿n ¿i¿u khuyên d¿y c¿a tiên sinh Viên Li¿u Phàm, do ông vi¿t ra ¿¿ k¿ l¿i câu chuy¿n c¿a chính cüc ¿¿i mình cho con cháu, ¿¿ng th¿i c¿ng thông qua ¿ó nêu rõ tính xác th¿c c¿a lý nhân qü, khuyên ng¿¿i ph¿i bi¿t s¿ s¿t tránh xa nh¿ng vi¿c x¿u ác và n¿ l¿c làm thi¿n. B¿n v¿n th¿ hai là "Du T¿nh Ý công ng¿ Táo th¿n ký" hay Chuy¿n Du T¿nh Ý g¿p th¿n B¿p, do ông Du T¿nh Ý k¿ l¿i cüc ¿¿i nhi¿u sóng gió c¿a mình cùng cüc h¿i ng¿ ly k¿ v¿i m¿t nhân v¿t mà ông tin ch¿c là th¿n B¿p (hay Táo quân), qua ¿ó ¿ã giúp ông nhìn l¿i ¿¿¿c n¿i tâm c¿a chính mình ¿¿ nh¿n ra và phân bi¿t ¿¿¿c nh¿ng ¿i¿u thi¿n ác th¿t rõ r¿t, nh¿ ¿ó ¿ã có th¿ h¿ quy¿t tâm "tránh ác làm thi¿n", và cüi cùng ¿¿t k¿t qü là ch¿m d¿t ¿¿¿c nh¿ng chüi ngày tai h¿a liên t¿c giáng xüng gia ¿ình ông, ¿¿ có th¿ s¿ng m¿t cách an vui h¿nh phúc cho ¿¿n tüi già. Nói cách khác, b¿ng s¿ thay ¿¿i tâm ý c¿a chính mình, ông ¿ã chuy¿n h¿a thành phúc. C¿ hai b¿n v¿n nêu rõ vi¿c "chuy¿n h¿a thành phúc" này ¿¿u ¿ã ¿¿¿c ¿¿i s¿ ¿n Quang ch¿n kh¿c in vào ph¿n ph¿ l¿c c¿a sách An S¿ toàn th¿ (b¿n Hán v¿n), ¿¿¿c x¿p ngay sau ph¿n Gi¿ng r¿ng ngh¿a lý bài v¿n Âm ch¿t. ¿¿i s¿ ¿n Quang ¿ã có nhi¿u hàm ý r¿t sâu xa khi ch¿n l¿u hành hai b¿n v¿n khuy¿n thi¿n này, và hi¿u qü l¿i l¿c c¿a vi¿c này ¿¿i v¿i ng¿¿i ¿¿c ¿ã ¿¿¿c ch¿ng minh m¿t cách rõ ràng qua th¿i gian.

Hi¿n nay, vi¿c th¿c hành phóng sinh ¿¿¿c r¿t nhi¿u Ph¿t t¿ quan tâm. Nh¿ng trong khi th¿c hành, nhi¿u ng¿¿i c¿ng ¿ã g¿p không ít tr¿ ng¿i. M¿t ph¿n là t¿ nh¿ng bi¿n lün ph¿n bác c¿a ng¿¿i khác, xüt phát t¿ nh¿ng sai l¿m có th¿t c¿a m¿t s¿ ng¿¿i khi phóng sinh. M¿t ph¿n khó kh¿n n¿a là do nh¿n th¿c ch¿a ¿¿y ¿¿ v¿ ý ngh¿a phóng sinh, khi¿n ng¿¿i th¿c hành ¿ôi khi không kh¿i t¿ mình b¿n khön th¿i chí. Cüi cùng, tr¿ ng¿i th¿¿ng g¿p nh¿t v¿n là cách th¿c hay nghi th¿c c¿ th¿ ¿¿ th¿c hành m¿t cüc phóng sinh ¿ nhi¿u n¿i th¿¿ng khác bi¿t nhau - ¿ôi khi có ph¿n không h¿p lý - khi¿n ng¿¿i Ph¿t t¿ r¿t khó v¿ng tâm làm theo. D¿a vào l¿i d¿y c¿a các b¿c cao t¿ng danh s¿ nh¿ ¿¿i s¿ Liên Trì, ¿¿i s¿ ¿n Quang, T¿ Vân Sám ch¿ Tuân Th¿c, C¿ s¿ T¿ng ¿¿i K¿... chúng tôi biên sön b¿n C¿m nang phóng sinh này v¿i n¿i dung ¿¿y ¿¿ và ti¿n d¿ng, hy v¿ng có th¿ giúp ích, t¿o s¿ d¿ dàng và c¿ng c¿ quy¿t tâm cho nh¿ng ng¿¿i th¿c hành phóng sinh. M¿c dù ¿ã h¿t s¿c c¿n tr¿ng khi th¿c hi¿n công vi¿c, nh¿ng sai sót có th¿ là ¿i¿u khó tránh. Chúng tôi mong nh¿n ¿¿¿c s¿ ch¿ d¿y t¿ quý ¿¿c gi¿ g¿n xa ¿¿ nh¿ng l¿n tái b¿n s¿ ¿¿¿c hoàn thi¿n h¿n.

Ti¿n trình Vi¿t d¿ch Kinh ¿i¿n ¿ã tr¿i qua h¿n n¿a th¿ k¿, nh¿ng cho ¿¿n nay chúng ta v¿n ch¿a có b¿t k¿ m¿t công trình th¿ng kê ¿¿y ¿¿ nào v¿ các b¿n kinh ¿¿¿c Vi¿t d¿ch. ¿ây là thi¿u sót r¿t l¿n trong th¿c t¿ và trong ch¿ng m¿c nào ¿ó ¿ã ¿nh h¿¿ng không nh¿ ¿¿n vi¿c hoàn thành ¿¿i t¿ng Kinh Ti¿ng Vi¿t nh¿ mong ¿¿c c¿a t¿t c¿ nh¿ng ng¿¿i con Ph¿t. Tr¿¿c h¿t, do không có m¿t ngün tham kh¿o ¿¿y ¿¿ v¿ các b¿n kinh Vi¿t d¿ch, không ít d¿ch gi¿ ¿ã chuy¿n d¿ch trùng l¿p nh¿ng b¿n kinh ¿ã d¿ch r¿i mà không có lý do rõ r¿t, ch¿ ¿¿n gi¿n là do thi¿u thông tin. Vi¿c có nhi¿u b¿n d¿ch t¿ m¿t nguyên b¿n có th¿ xem là chuy¿n bình th¿¿ng, th¿m chí còn có th¿ giúp ng¿¿i ¿¿c hi¿u sâu h¿n b¿n kinh t¿ nhi¿u góc ¿¿ khác nhau. Tuy nhiên, n¿u d¿ch gi¿ quy¿t ¿¿nh d¿ch m¿t b¿n kinh mà ng¿¿i khác ¿ã chuy¿n d¿ch, ¿i¿u ¿ó có ngh¿a là v¿ ¿y ¿ã có s¿ cân nh¿c và tin ch¿c r¿ng d¿ch ph¿m c¿a mình có th¿ ¿óng góp thêm nh¿ng giá tr¿ m¿i. Ng¿¿c l¿i, vi¿c chuy¿n d¿ch trùng l¿p ch¿ vì không bi¿t ¿¿n b¿n d¿ch c¿a ng¿¿i khác l¿i là m¿t vi¿c không có ý ngh¿a tích c¿c l¿m, nh¿t là trong hi¿n tr¿ng v¿n còn quá nhi¿u b¿n kinh ch¿a ¿¿¿c d¿ch. M¿t khác, c¿ng do không có thông tin c¿ th¿ v¿ ti¿n trình chuy¿n d¿ch kinh ¿i¿n, các d¿ch gi¿ th¿¿ng quy¿t ¿¿nh ch¿n d¿ch m¿t b¿n kinh nào ¿ó ch¿ hoàn toàn d¿a theo s¿ c¿m nh¿n ch¿ quan c¿a mình, thay vì nhìn rõ ¿¿¿c toàn c¿nh tr¿¿c khi quy¿t ¿¿nh kh¿i s¿ m¿t công trình d¿ch thüt. H¿n th¿ n¿a, thông tin c¿ th¿ v¿ ti¿n trình chuy¿n d¿ch không ch¿ có ý ngh¿a l¿n lao và quan tr¿ng ¿¿i v¿i nh¿ng ng¿¿i làm công vi¿c nghiên c¿u, d¿ch thüt kinh ¿i¿n, mà ngay c¿ ¿¿i v¿i ¿¿i chúng Ph¿t t¿ nói chung, ¿ây c¿ng là ¿i¿u h¿t s¿c c¿n thi¿t. V¿i m¿t b¿n m¿c l¿c kinh ¿i¿n ¿¿y ¿¿, ng¿¿i Ph¿t t¿ s¿ d¿ dàng h¿n r¿t nhi¿u trong vi¿c ch¿n l¿a, h¿c h¿i, nghiên c¿u và v¿n d¿ng nh¿ng b¿n kinh thích h¿p vào s¿ tu t¿p.

T¿p sách "M¿t tr¿m truy¿n tích nhân duyên" này có ngu¿n g¿c t¿ b¿n kinh ti¿ng Ph¿n nhan ¿¿ là Avad¿na-Cataka, n¿m trong ¿¿i t¿ng kinh Ph¿t giáo và ¿ã ¿¿¿c phiên d¿ch ra nhi¿u th¿ ti¿ng nh¿ Tây T¿ng, P¿li, Hán, Pháp... B¿n d¿ch ti¿ng Pháp l¿y t¿a là "Avad¿na-Cataka ou Cent légendes bouddhiques", do Léon Feer d¿ch và phát hành t¿i nhà sách Ernest Leroux 28 Rue Bonaparte Paris, in xong n¿m 1891. Tr¿¿c ¿ây c¿ s¿ ¿oàn Trung Còn ¿ã d¿ch b¿n ti¿ng Pháp này sang ti¿ng Vi¿t. B¿n ch¿ Hán nhan ¿¿ "Sön t¿p bách duyên kinh", do ngài Chi Khiêm ¿¿i nhà Ngô ¿ Trung Qu¿c d¿ch t¿ ti¿ng Ph¿n, g¿m 10 quy¿n, ¿¿¿c ¿¿a vào ¿¿i chánh t¿ng thu¿c t¿p 4, kinh s¿ 200, b¿t ¿¿u t¿ trang 203. ¿ây là m¿t b¿n kinh Ph¿t ¿¿c s¿c, nêu b¿t lên ý ngh¿a nhân qu¿ b¿ng nh¿ng truy¿n tích nhân duyên r¿t s¿ng ¿¿ng, ¿¿¿c thu¿t l¿i v¿i nhi¿u chi ti¿t thú v¿. Và v¿i n¿i dung nh¿ th¿, nên h¿u nh¿ có th¿ thích h¿p cho m¿i t¿ng l¿p, m¿i l¿a tu¿i. B¿t c¿ ai khi ¿¿c qua m¿t trong nh¿ng truy¿n tích này c¿ng ¿¿u có th¿ rút ra ¿¿¿c nh¿ng ¿i¿u c¿n chiêm nghi¿m, suy ng¿m trong cách ¿ng x¿ h¿ng ngày c¿a mình. Qua nh¿ng câu truy¿n tích này, chúng ta hi¿u ra m¿t ¿i¿u ¿ã t¿ nhi¿u th¿ k¿ nay r¿t quen thu¿c ¿¿i v¿i m¿i ng¿¿i Vi¿t Nam, ¿ó là: "¿ hi¿n g¿p lành." ¿ây chính là tinh th¿n Ph¿t giáo bàng b¿c trong dân gian, m¿t th¿ ¿¿o lý không c¿n rút ra t¿ thiên kinh v¿n quy¿n, mà nh¿ m¿t s¿ ch¿ng nghi¿m c¿ th¿ qua nh¿ng gì tai nghe m¿t th¿y h¿ng ngày. Chính nh¿ v¿y mà b¿n d¿ch c¿a c¿ s¿ ¿oàn Trung Còn tr¿¿c ¿ây ¿ã ¿¿¿c s¿ ¿ón nh¿n r¿t nhi¿t tình t¿ nhi¿u t¿ng l¿p ¿¿c gi¿ khác nhau, t¿ b¿c trí th¿c uyên thâm cho ¿¿n gi¿i bình dân ít h¿c.

¿¿i s¿ Hü N¿ng ra ¿¿i n¿m 638, là v¿ T¿ s¿ ¿¿i th¿ sáu (L¿c T¿) c¿a Thi¿n tông Trung Hoa, và là m¿t trong nh¿ng v¿ T¿ s¿ ¿¿¿c nhi¿u ng¿¿i bi¿t ¿¿n nh¿t. Vai trò c¿a ngài c¿ng ¿¿c bi¿t quan tr¿ng ¿¿i v¿i ng¿¿i Vi¿t Nam, b¿i vì có nh¿ng m¿i liên h¿ và ¿nh h¿¿ng tr¿c ti¿p c¿ng nh¿ gián ti¿p c¿a ngài ¿¿i v¿i Thi¿n tông Vi¿t Nam mà chúng tôi s¿ c¿ g¿ng trình bày m¿t ph¿n trong t¿p sách này, và b¿i vì h¿u h¿t nh¿ng ng¿¿i h¿c thi¿n h¿u nh¿ không ai là không bi¿t ¿¿n quy¿n Pháp B¿o ¿àn Kinh do ngài truy¿n l¿i. T¿¿ng t¿ nh¿ chuy¿n k¿ v¿ h¿u h¿t các v¿ thánh nhân c¿a th¿i xa x¿a, nh¿ng gì ngày nay chúng ta ¿¿¿c bi¿t v¿ L¿c T¿ Hü N¿ng là m¿t s¿ pha l¿n k¿ thú gi¿a vô vàn nh¿ng y¿u t¿ s¿ li¿u xen l¿n v¿i huy¿n thöi, gi¿a nh¿ng ¿i¿u r¿t th¿t xen l¿n v¿i nh¿ng ¿i¿u h¿ ¿o, k¿ bí... Nh¿ng bao trùm lên t¿t c¿ v¿n là m¿t nhân cách siêu vi¿t tö sáng muôn ¿¿i c¿a m¿t b¿c chân tu giác ng¿. Cho dù s¿ tö sáng ¿y có th¿ ¿¿¿c h¿u th¿ mô t¿, ca ng¿i theo nh¿ng cách khác nhau, nh¿ng ¿i¿u t¿t y¿u là không nên vì th¿ mà làm sai l¿ch ¿i nh¿ng gì v¿n có v¿ con ng¿¿i th¿t c¿a ngài. T¿p sách này ¿¿¿c th¿c hi¿n v¿i m¿c ¿ích gi¿i thi¿u cùng ¿¿c gi¿ ¿ôi nét v¿ L¿c T¿ ¿¿i s¿, bao g¿m nh¿ng gì ¿¿¿c ghi chép trong các t¿ li¿u c¿a ng¿¿i ¿i tr¿¿c và k¿ c¿ m¿t s¿ huy¿n thöi ¿¿¿c l¿u truy¿n r¿ng rãi v¿ ngài. Nh¿ng chúng tôi ¿ã th¿c hi¿n vi¿c này v¿i m¿t s¿ th¿n tr¿ng c¿n thi¿t và có ¿¿nh h¿¿ng. Trong khi thu th¿p t¿ li¿u ¿¿ hình thành t¿p sách, chúng tôi c¿ g¿ng phân tách rõ nh¿ng y¿u t¿ nào có th¿ t¿m g¿i là "s¿ li¿u" b¿i tính xác th¿c t¿¿ng ¿¿i c¿a chúng, và nh¿ng y¿u t¿ nào có th¿ xem là truy¿n thuy¿t, huy¿n thöi b¿i ¿ã ¿¿¿c phát sinh t¿ trí t¿¿ng t¿¿ng c¿a ng¿¿i ¿¿i. Tuy nhiên, ngay c¿ trong tr¿¿ng h¿p kh¿o sát nh¿ng y¿u t¿ không xác th¿c, chúng tôi v¿n c¿ g¿ng ¿¿ có th¿ m¿t ph¿n nào ¿ó phân tách, ch¿t l¿c ¿¿¿c nh¿ng y¿u t¿ th¿t ti¿m ¿n bên trong l¿p v¿ huy¿n thöi, k¿ bí, b¿ng cách nhìn nh¿n m¿i v¿n ¿¿ v¿i m¿t góc ¿¿ khách quan và luôn ¿¿¿c soi sáng m¿t cách nh¿t qu&

Phúc trình mang s¿ hi¿u A/5630 là báo cáo c¿a Phái doàn Ði¿u tra Liên Hi¿p Qüc t¿i Nam Vi¿t Nam (Report of the United Nation Fact-Finding Mission to South Viet-Nam) düc sön th¿o b¿ng ti¿ng Anh, ti¿ng Pháp và ti¿ng Tây Ban Nha, là k¿t qü c¿a m¿t cüc di¿u tra khách quan do Liên Hi¿p Qüc ti¿n hành thông qua vi¿c ch¿ d¿nh các d¿i di¿n t¿ 7 qüc gia thành viên cùng m¿t s¿ nhân viên chuyên môn d¿ h¿ tr¿ höt d¿ng di¿u tra. Phái doàn di¿u tra này dã d¿n Nam Vi¿t Nam ngày 24-10-1963 và d¿n sáng ngày 1-11 thì d¿ ki¿n s¿ hoàn t¿t công vi¿c vào cüi ngày 3-11. Tuy nhiên, cüc chính bi¿n di¿n ra trong ngày 1-11 dã làm thay d¿i ph¿n cüi k¿ höch, cung nhu có th¿ là nguyên nhân khi¿n cho Phái doàn không nh¿n düc nh¿ng tài li¿u quan tr¿ng mà Chính ph¿ ông Di¿m dã h¿a s¿ cung c¿p. Ngoài ra, d¿ chün b¿ các phuong th¿c và chuong trình hành d¿ng sao cho khách quan và hi¿u qü, trüc dó phái doàn cung dã có 4 phiên h¿p trong th¿i gian t¿ ngày 14-10 d¿n 21-10-1963 t¿i New York. B¿n Phúc trình A/5630, ch¿ riêng ph¿n Anh ng¿ dài 93 trang kh¿ l¿n, g¿m 4 Chuong v¿i 191 phân dön (paragraphs) và 16 Ph¿ l¿c (Annexes), düc phái doàn trình lên K¿ h¿p thüng niên l¿n th¿ 18 c¿a пi H¿i пng Liên Hi¿p Qüc, là tài li¿u quan tr¿ng d¿ пi H¿i пng th¿o lün và xem xét trong ph¿m vi п m¿c 77 (Item 77) theo Ngh¿ trình K¿ h¿p (Agenda) dã düc пi H¿i пng thông qua trüc dó, v¿i tiêu d¿ chính là "Vi ph¿m nhân quy¿n ¿ Nam Vi¿t Nam" (The violation of human rights in South Viet-Nam). Trong th¿c t¿, пi H¿i пng dã không ti¿n hành vi¿c th¿o lün п m¿c 77 nhu trong Ngh¿ trình dã d¿nh. Lý do don gi¿n là vì d¿i tüng b¿ cáo büc vi ph¿m nhân quy¿n, t¿c Chính ph¿ Ngô Ðình Di¿m, dã s¿p d¿ sau cüc d¿o chính c¿a Quân d¿i ngày 1-11-1963. M¿c dù v¿y, Phúc trình này dã düc chính th¿c công b¿ và có th¿ xem là m¿t van ki¿n l¿ch s¿ quan tr¿ng, b¿i dây là s¿ ghi nh¿n khách quan và khoa h¿c c¿a m¿t t¿ ch¿c qüc t¿ l¿n nh¿t hành tinh v¿ nh¿ng gì Chính ph¿ Ngô Ðình Di¿m dã làm t¿i mi¿n Nam Vi¿t Nam, trong ph¿m vi liên quan d¿n cüc v¿n d¿ng dòi bình

Nho giáo, ¿¿o giáo và Ph¿t giáo là ba cái ngün g¿c v¿n hóa c¿a dân t¿c Vi¿t nam ta t¿ x¿a. Nho giáo d¿y ta bi¿t cách x¿ k¿ ti¿p v¿t, khi¿n ta bi¿t ¿¿¿ng ¿n ¿ cho ph¿i ¿¿o làm ng¿¿i. ¿¿o giáo l¿y ¿¿o làm ch¿ t¿ c¿ v¿ tr¿ và d¿y ta nên l¿y thanh t¿nh vô vi n¿i yên l¿ng. Ph¿t giáo d¿y ta bi¿t cüc ¿¿i là kh¿ não, ¿¿a ta ¿i vào con ¿¿¿ng gi¿i thoát, ra ngoài cüc ¿o hóa ¿iên ¿¿o mà vào ch¿ Ni¿t-bàn yên vui. Ba h¿c thuy¿t ¿y thành ra ba tôn giáo, ng¿¿i ta th¿¿ng g¿i là Tam giáo, ¿¿u có ¿nh h¿¿ng r¿t sâu v¿ ¿¿¿ng tin t¿¿ng và s¿ hành vi trong cüc sinh höt c¿a ta ngày x¿a. ¿¿n nay cüc ¿¿i thay ¿¿i, ng¿¿i ta theo khuynh h¿¿ng v¿t ch¿t, coi r¿ nh¿ng ¿i¿u ¿¿o lý nhân ngh¿a. ¿ó c¿ng là s¿ d¿i ¿¿i bi¿n hóa trong cüc ¿¿i. ¿¿i là bi¿n hóa không có gì là th¿¿ng ¿¿nh. M¿i m¿t cüc bi¿n hóa l¿i gi¿ng m¿t m¿t xích trong cái dây xích, r¿i cái n¿ ti¿p giáp cái kia, thành cái dây dài không bi¿t ¿âu là cùng t¿n. S¿ bi¿n hóa tün hoàn ¿y, k¿ th¿c ra không có gì là chün ¿ích nh¿t ¿¿nh, ch¿ng qua là nó theo th¿i mà luân chuy¿n. Cái tr¿¿c ta cho là t¿t, thì bây gi¿ ta cho là x¿u; cái bây gi¿ ta cho là hay, sau này ng¿¿i ta l¿i cho là d¿. D¿ d¿, hay hay vô th¿¿ng vô ¿¿nh, thành ra nh¿ cái trò qü thüt làm cho ng¿¿i ta mê höc.

Tháng 8/2014, th¿y Nh¿t H¿nh cho l¿u hành m¿t "b¿n d¿ch m¿i" c¿a Tâm kinh Bát-nhã, kèm theo là m¿t lá th¿ c¿a th¿y g¿i cho các ¿¿ t¿ (nh¿ng l¿u hành r¿ng kh¿p m¿ng Internet) gi¿i thích v¿ "Lý do t¿i sao ph¿i d¿ch l¿i Tâm kinh". Nh¿ng phê phán c¿a th¿y ¿¿i v¿i b¿n d¿ch c¿ là "¿ã gây ra nhi¿u hi¿u l¿m qua các th¿i ¿¿i" c¿ng nh¿ ¿¿i v¿i nhi¿u b¿c Th¿y T¿, ¿ã khi¿n cho m¿t s¿ không ít Ph¿t t¿ ph¿i hoang mang và có ph¿n ¿nh h¿¿ng ¿¿n ni¿m tin. Tháng 11/2014, tôi vi¿t bài "Có nên d¿ch l¿i Tâm kinh hay không?" ¿¿ng trên Th¿ vi¿n Hoa Sen ¿¿ gi¿i t¿a ph¿n nào nh¿ng hoang mang cho nhi¿u Ph¿t t¿, nh¿t là các Ph¿t t¿ tr¿. Ngay sau khi ¿¿ng t¿i trong vòng 24 gi¿, bài vi¿t ¿¿t h¿n 2.000 l¿¿t xem và theo anh Tâm Di¿u, Tr¿¿ng Ban Biên T¿p Th¿ vi¿n Hoa Sen thì ¿ây là m¿t "k¿ l¿c ch¿a t¿ng có". ¿i¿u này th¿ hi¿n s¿ quan tâm r¿ng rãi c¿a ¿a s¿ Ph¿t t¿ ¿¿i v¿i v¿n ¿¿ này. Tháng 3/2016, Jayarava vi¿t bài phê phán "b¿n d¿ch m¿i" này, có khá nhi¿u ý t¿¿ng t¿¿ng ¿¿ng v¿i bài vi¿t c¿a tôi tr¿¿c ¿ây, nh¿ng kèm theo ¿ó có nhi¿u d¿n ch¿ng so sánh t¿ th¿ b¿n Sanskrit ¿¿ ch¿ ra thêm r¿t nhi¿u sai l¿ch khác. Bài vi¿t c¿a Jayarava b¿ng Anh ng¿, ¿ã ¿¿¿c chúng tôi Vi¿t d¿ch và s¿ ¿¿¿c in kèm theo nguyên tác. Sau khi chuy¿n d¿ch bài vi¿t c¿a Jayarava, chúng tôi nh¿n th¿y có nhi¿u b¿t ¿n trong quan ¿i¿m c¿a bài vi¿t này. M¿t s¿ nh¿n xét c¿a Jayarava trong ch¿ng m¿c nào ¿ó v¿n không tránh kh¿i ph¿n ch¿ quan c¿ng nh¿ nghiêng v¿ m¿t lý lün v¿n b¿n h¿c nhi¿u h¿n là s¿ tr¿c nh¿n c¿a m¿t ng¿¿i Ph¿t t¿. Do ¿ó, vi¿c ¿¿ng t¿i bài vi¿t c¿a Jayarava ch¿ nh¿m m¿c ¿ích m¿ r¿ng s¿ tham kh¿o cho ¿¿c gi¿, còn vi¿c có ch¿p nh¿n nh¿ng quan ¿i¿m c¿a ông hay không là tùy s¿ phán xét c¿a ¿¿c gi¿.

Quy¿n t¿ ¿i¿n này ¿¿¿c ra ¿¿i t¿ h¿n m¿¿i n¿m qua và ¿ã nh¿n ¿¿¿c nhi¿u ph¿n h¿i tích c¿c t¿ b¿n ¿¿c. Nh¿m ¿áp ¿ng nhu c¿u h¿c t¿p và s¿ d¿ng ti¿ng Anh ngày càng cao ¿ n¿¿c ta, khi ti¿ng Anh không còn là th¿ ngôn ng¿ ch¿ dùng h¿n ch¿ v¿i ng¿¿i Anh M¿ mà tr¿ thành công c¿ giao ti¿p qüc t¿ vô cùng hi¿u qü, chúng tôi quy¿t ¿¿nh cho tái b¿n t¿ ¿i¿n này v¿i nhi¿u ¿i¿m c¿p nh¿t ch¿nh s¿a. M¿t quy¿n t¿ ¿i¿n thành ng¿ ¿áng tin c¿y ¿¿ tham kh¿o khi s¿ d¿ng ti¿ng Anh là ¿i¿u r¿t c¿n thi¿t, nh¿t là ¿¿i v¿i nh¿ng ai có nhu c¿u th¿¿ng xuyên s¿ d¿ng ti¿ng Anh trong giao ti¿p, b¿i vì chúng ta s¿ r¿t th¿¿ng g¿p ph¿i nh¿ng thành ng¿ khác nhau mà ý ngh¿a c¿a chúng không d¿ gì có th¿ ¿oán hi¿u ¿¿¿c. V¿i ngün t¿ li¿u phong phú, quy¿n t¿ ¿i¿n này ¿ã t¿p trung ¿¿¿c nhi¿u thành ng¿ thông d¿ng c¿a ng¿¿i Anh-M¿, cùng v¿i cách gi¿i thích rõ ràng và kèm theo r¿t nhi¿u ví d¿ minh h¿a. Trong l¿n tái b¿n này, sön gi¿ ¿¿c bi¿t b¿ sung, c¿p nh¿t r¿t nhi¿u m¿c t¿ c¿ng nh¿ thêm vào nhi¿u ví d¿ minh h¿a phù h¿p v¿i nh¿ng thay ¿¿i chuy¿n bi¿n trong ngôn ng¿, nh¿m mang ¿¿n cho ng¿¿i dùng m¿t quy¿n t¿ ¿i¿n hi¿n ¿¿i và có ¿¿ tin c¿y cao. M¿c dù ¿ã ¿¿¿c biên sön m¿t cách công phu và duy¿t s¿a th¿n tr¿ng tr¿¿c khi in, chúng tôi e r¿ng v¿n không th¿ tránh kh¿i ít nhi¿u sai sót. NXB xin trân tr¿ng ¿ón nh¿n m¿i s¿ ¿óng góp ý ki¿n xây d¿ng t¿ quý v¿ ¿¿c gi¿ ¿¿ ti¿p t¿c hoàn thi¿n h¿n n¿a cho công trình này.

B¿ sách này ¿¿¿c sön d¿ch t¿ nguyên b¿n Hán v¿n T¿ ph¿n lüt c¿a phái ¿àm Vô ¿¿c, nh¿m m¿c ¿ích cung c¿p m¿t tài li¿u c¿n b¿n và thi¿t y¿u nh¿t cho ng¿¿i xüt gia, bao g¿m sa-di, sa-di ni, t¿-kheo, t¿-kheo ni. ¿i¿u t¿t nhiên là vi¿c nghiên c¿u, h¿c h¿i sâu h¿n s¿ r¿t c¿n thi¿t, nh¿ng nh¿ng tài li¿u c¿n b¿n ¿¿¿c sön d¿ch trong sách này s¿ r¿t ti¿n d¿ng cho ng¿¿i xüt gia.Nguyên b¿n Hán v¿n ¿¿¿c in kèm ¿¿ ti¿n vi¿c ¿¿i chi¿u, tham kh¿o. Các chú gi¿i ¿¿u là c¿a ng¿¿i d¿ch biên sön t¿ nhi¿u ngün t¿ li¿u tham kh¿o khác nhau.

Sa-di tr¿n ¿¿i không ¿¿¿c gi¿t h¿i ng¿¿i höc thú v¿t. Hãy t¿¿ng ¿¿n lòng yêu th¿¿ng c¿a cha m¿ và quy¿n thüc c¿a ng¿¿i b¿ h¿i. Nh¿ ¿¿n ¿n d¿y d¿ c¿a th¿y và b¿n h¿u, ph¿i tinh t¿n tu hành, c¿u ¿¿ cho cha m¿. Ph¿i th¿n tr¿ng ¿¿ng gây h¿i cho ng¿¿i khác, vì s¿ ác h¿i ¿y r¿i s¿ tr¿ l¿i h¿i mình. Th¿m chí không làm h¿i ¿¿n c¿ nh¿ng con v¿t nh¿ bé, h¿t th¿y các loài ¿¿ng v¿t. Hãy làm m¿i vi¿c lành, c¿u giúp k¿ ¿ói kh¿, khi¿n cho h¿t th¿y ¿¿u ¿¿¿c an ¿n. Lòng ngh¿ ¿¿n ng¿¿i khác nên không th¿ gi¿t h¿i. N¿u nhìn th¿y, nghe bi¿t höc nghi ng¿ s¿ gi¿t h¿i m¿t con thú là vì mình thì không th¿ ¿n th¿t con thú ¿y. Th¿y s¿ gi¿t h¿i, nên kh¿i lòng t¿, phát th¿ nguy¿n r¿ng: "Khi tôi thành ¿¿o, nguy¿n cho trong cõi n¿¿c không có s¿ gi¿t h¿i." Cho ¿¿n cây c¿ mà không c¿n dùng ¿¿n c¿ng không vô c¿ làm h¿i. Không ¿¿¿c gi¿ các th¿ khí gi¿i nh¿ g¿¿m ¿ao, cây g¿y, v¿t s¿c nh¿n... Không ¿¿¿c nuôi d¿¿ng súc v¿t, chim chóc ¿¿ ¿n th¿t. Không dùng các th¿ cung tên, ¿¿n b¿n ¿¿ s¿n b¿t muông thú. Không ¿¿¿c n¿i l¿a gây cháy r¿ng núi, làm h¿i ¿¿n sanh linh. Không tháo c¿n n¿¿c ao, h¿ höc ng¿n ¿¿¿ng n¿¿c ¿¿n, höc dùng các löi câu, l¿¿i, chài... ¿¿ ¿ánh b¿t, gi¿t h¿i các loài s¿ng trong n¿¿c. Không khai kh¿n nh¿ng n¿i r¿ng núi, ¿¿m l¿y ¿¿ làm rüng r¿y, tr¿ng tr¿t ng¿ c¿c. Ph¿m vào gi¿i này ch¿ng còn là sa-di n¿a.

Kinh ¿¿i Bát Ni¿t-bàn là m¿t b¿ kinh ¿¿ s¿ trong kho tàng kinh ¿i¿n Ph¿t giáo, ¿¿¿c m¿t cao t¿ng mi¿n Trung ¿n ¿¿ là ngài ¿àm-vô s¿m mang ¿¿n Trung Hoa vào khöng th¿ k¿ 5 và c¿ng ¿¿¿c chính v¿ này kh¿i công d¿ch sang ch¿ Hán. Trong ¿¿i t¿ng kinh (b¿n ¿¿i Chánh tân tu), kinh này ¿¿¿c x¿p vào T¿p 12, kinh s¿ 374 (40 quy¿n) và kinh s¿ 377 (2 quy¿n H¿u ph¿n). Vi¿c chuy¿n d¿ch kinh này sang ti¿ng Vi¿t ¿ã ¿¿¿c nhi¿u b¿c ti¿n b¿i ngh¿ ¿¿n t¿ lâu. Công trình mu¿n màng c¿a chúng tôi ch¿ hy v¿ng góp thêm ¿¿¿c ph¿n nào dù nh¿ nhoi trong vi¿c giúp ng¿¿i ¿¿c có s¿ ti¿p nh¿n d¿ dàng h¿n ¿¿i v¿i b¿ kinh này. Ngoài ra, vi¿c kh¿o ¿ính và gi¿i thi¿u tr¿n v¿n nguyên b¿n Hán v¿n s¿ r¿t có ý ngh¿a trong vi¿c gi¿ gìn và l¿u truy¿n kinh ¿i¿n ¿¿i th¿a m¿t cách chu¿n xác h¿n, vì ngoài vi¿c t¿o ¿i¿u ki¿n l¿u gi¿ b¿n Hán v¿n, hình th¿c in ¿n này s¿ giúp ng¿¿i ¿¿c có th¿ ¿¿i chi¿u, tham kh¿o khi có s¿ nghi ng¿i hay không rõ trong b¿n d¿ch. ¿i¿u này c¿ng s¿ giúp các b¿c cao minh d¿ dàng nh¿n ra và ch¿ d¿y cho nh¿ng ch¿ sai sót, ¿¿ b¿n d¿ch nh¿ ¿ó càng ¿¿¿c hoàn thi¿n h¿n. Và d¿ nhiên, m¿c ¿ích cu¿i cùng c¿a t¿t c¿ nh¿ng ¿i¿u trên chính là ¿¿ giúp cho s¿ h¿c h¿i và tu t¿p theo l¿i Ph¿t d¿y ¿¿¿c ¿úng h¿¿ng h¿n. B¿i vì h¿n ai h¿t, ng¿¿i Ph¿t t¿ luôn hi¿u r¿ng chính nh¿ng l¿i d¿y c¿a ¿¿c Ph¿t ¿¿¿c l¿u gi¿ trong kinh ¿i¿n là ch¿ y c¿ quan tr¿ng và ch¿c ch¿n nh¿t cho con ¿¿¿ng tu t¿p c¿a m¿i ng¿¿i. M¿c dù công trình ¿ã ¿¿¿c ti¿n hành v¿i s¿ c¿n tr¿ng t¿i ¿a trong ph¿m vi kh¿ n¿ng c¿a nh¿ng ng¿¿i th¿c hi¿n, t¿ vi¿c kh¿o ¿ính v¿n b¿n Hán v¿n cho ¿¿n vi¿c tham kh¿o, chuy¿n d¿ch, chú gi¿i... nh¿ng e r¿ng c¿ng không th¿ tránh ¿¿¿c ít nhi¿u sai sót. Vì th¿, d¿¿i ¿ây chúng tôi s¿ c¿ g¿ng trình bày ¿ôi nét v¿ quá trình th¿c hi¿n công vi¿c ¿¿ quý ¿¿c gi¿ có th¿ có m¿t cái nhìn khái quát v¿ nh¿ng gì chúng tôi ¿ã th¿c hi¿n c¿ng nh¿ ph¿¿ng cách mà chúng tôi ¿ã v¿n d¿ng, qua ¿ó s¿ d¿ dàng h¿n trong vi¿c ¿¿a ra nh¿ng l¿i ch¿ d¿y giúp chúng tôi hoàn thi¿n h¿n n¿a công vi¿c ¿ã làm. Chúng tôi xin chân thàn

Kinh ¿¿i Bát Ni¿t-bàn là m¿t b¿ kinh ¿¿ s¿ trong kho tàng kinh ¿i¿n Ph¿t giáo, ¿¿¿c m¿t cao t¿ng mi¿n Trung ¿n ¿¿ là ngài ¿àm-vô s¿m mang ¿¿n Trung Hoa vào khöng th¿ k¿ 5 và c¿ng ¿¿¿c chính v¿ này kh¿i công d¿ch sang ch¿ Hán. Trong ¿¿i t¿ng kinh (b¿n ¿¿i Chánh tân tu), kinh này ¿¿¿c x¿p vào T¿p 12, kinh s¿ 374 (40 quy¿n) và kinh s¿ 377 (2 quy¿n H¿u ph¿n). Vi¿c chuy¿n d¿ch kinh này sang ti¿ng Vi¿t ¿ã ¿¿¿c nhi¿u b¿c ti¿n b¿i ngh¿ ¿¿n t¿ lâu. Công trình mu¿n màng c¿a chúng tôi ch¿ hy v¿ng góp thêm ¿¿¿c ph¿n nào dù nh¿ nhoi trong vi¿c giúp ng¿¿i ¿¿c có s¿ ti¿p nh¿n d¿ dàng h¿n ¿¿i v¿i b¿ kinh này. Ngoài ra, vi¿c kh¿o ¿ính và gi¿i thi¿u tr¿n v¿n nguyên b¿n Hán v¿n s¿ r¿t có ý ngh¿a trong vi¿c gi¿ gìn và l¿u truy¿n kinh ¿i¿n ¿¿i th¿a m¿t cách chu¿n xác h¿n, vì ngoài vi¿c t¿o ¿i¿u ki¿n l¿u gi¿ b¿n Hán v¿n, hình th¿c in ¿n này s¿ giúp ng¿¿i ¿¿c có th¿ ¿¿i chi¿u, tham kh¿o khi có s¿ nghi ng¿i hay không rõ trong b¿n d¿ch. ¿i¿u này c¿ng s¿ giúp các b¿c cao minh d¿ dàng nh¿n ra và ch¿ d¿y cho nh¿ng ch¿ sai sót, ¿¿ b¿n d¿ch nh¿ ¿ó càng ¿¿¿c hoàn thi¿n h¿n. Và d¿ nhiên, m¿c ¿ích cu¿i cùng c¿a t¿t c¿ nh¿ng ¿i¿u trên chính là ¿¿ giúp cho s¿ h¿c h¿i và tu t¿p theo l¿i Ph¿t d¿y ¿¿¿c ¿úng h¿¿ng h¿n. B¿i vì h¿n ai h¿t, ng¿¿i Ph¿t t¿ luôn hi¿u r¿ng chính nh¿ng l¿i d¿y c¿a ¿¿c Ph¿t ¿¿¿c l¿u gi¿ trong kinh ¿i¿n là ch¿ y c¿ quan tr¿ng và ch¿c ch¿n nh¿t cho con ¿¿¿ng tu t¿p c¿a m¿i ng¿¿i. M¿c dù công trình ¿ã ¿¿¿c ti¿n hành v¿i s¿ c¿n tr¿ng t¿i ¿a trong ph¿m vi kh¿ n¿ng c¿a nh¿ng ng¿¿i th¿c hi¿n, t¿ vi¿c kh¿o ¿ính v¿n b¿n Hán v¿n cho ¿¿n vi¿c tham kh¿o, chuy¿n d¿ch, chú gi¿i... nh¿ng e r¿ng c¿ng không th¿ tránh ¿¿¿c ít nhi¿u sai sót. Vì th¿, d¿¿i ¿ây chúng tôi s¿ c¿ g¿ng trình bày ¿ôi nét v¿ quá trình th¿c hi¿n công vi¿c ¿¿ quý ¿¿c gi¿ có th¿ có m¿t cái nhìn khái quát v¿ nh¿ng gì chúng tôi ¿ã th¿c hi¿n c¿ng nh¿ ph¿¿ng cách mà chúng tôi ¿ã v¿n d¿ng, qua ¿ó s¿ d¿ dàng h¿n trong vi¿c ¿¿a ra nh¿ng l¿i ch¿ d¿y giúp chúng tôi hoàn thi¿n h¿n n¿a công vi¿c ¿ã làm. Chúng tôi xin chân thà

B¿y gi¿, ¿¿c Th¿ Tôn b¿o ¿¿i B¿ Tát Quang Minh Bi¿n Chi¿u Cao Quý ¿¿c V¿¿ng: "Thi¿n nam t¿! N¿u có v¿ ¿¿i B¿ Tát nào tu hành kinh ¿¿i Ni¿t-bàn này s¿ ¿¿¿c m¿¿i công ¿¿c không th¿ ngh¿ bàn, không cùng chia s¿ v¿i hàng Thanh v¿n và Ph¿t Bích-chi, khi¿n ng¿¿i nghe ¿¿n ¿¿u ph¿i kinh ng¿c quái l¿, ch¿ng ph¿i trong ch¿ng ph¿i ngoài, ch¿ng ph¿i khó ch¿ng ph¿i d¿, ch¿ng ph¿i t¿¿ng, ch¿ng ph¿i không t¿¿ng, ch¿ng ph¿i pháp th¿ gian, không có t¿¿ng m¿o, th¿ gian không có ¿¿¿c! "Nh¿ng gì là m¿¿i công ¿¿c? Trong công ¿¿c th¿ nh¿t có n¿m ¿i¿u. Nh¿ng gì là n¿m? M¿t là nghe ¿¿¿c nh¿ng ¿i¿u không [th¿] nghe. Hai là ¿¿¿c nghe r¿i có th¿ làm l¿i ích. Ba là có th¿ tr¿ d¿t lòng nghi höc. B¿n là tâm sáng süt ngay th¿ng không tà v¿y. N¿m là có th¿ bi¿t ¿¿¿c ý ngh¿a sâu kín c¿a Nh¿ Lai. ¿ó là n¿m ¿i¿u [trong công ¿¿c th¿ nh¿t]. "Th¿ nào là nghe ¿¿¿c nh¿ng ¿i¿u không [th¿] nghe? ¿ó là nói nh¿ng ý ngh¿a h¿t s¿c sâu kín nh¿: T¿t c¿ chúng sanh ¿¿u có tánh Ph¿t; Ph¿t, Pháp, ch¿ T¿ng không có gì khác nhau; tánh t¿¿ng c¿a Tam b¿o là th¿¿ng, l¿c, ngã, t¿nh; h¿t th¿y ch¿ Ph¿t ¿¿u không d¿t t¿t c¿ ¿¿ nh¿p Ni¿t-bàn mà luôn th¿¿ng còn, không bi¿n ¿¿i. "Ni¿t-bàn c¿a Nh¿ Lai ch¿ng ph¿i có, ch¿ng ph¿i không; ch¿ng ph¿i h¿u vi, ch¿ng ph¿i vô vi; ch¿ng ph¿i h¿u l¿u, ch¿ng ph¿i vô l¿u; ch¿ng ph¿i s¿c, ch¿ng ph¿i không s¿c; ch¿ng ph¿i tên g¿i, ch¿ng ph¿i không tên g¿i; ch¿ng ph¿i t¿¿ng, ch¿ng ph¿i không t¿¿ng; ch¿ng ph¿i có, ch¿ng ph¿i không có; ch¿ng ph¿i v¿t, ch¿ng ph¿i không v¿t; ch¿ng ph¿i nhân, ch¿ng ph¿i qü; ch¿ng ph¿i ch¿ ¿¿i, ch¿ng ph¿i không ch¿ ¿¿i; ch¿ng ph¿i sáng, ch¿ng ph¿i t¿i; ch¿ng ph¿i xüt, ch¿ng ph¿i không xüt; ch¿ng ph¿i th¿¿ng, ch¿ng ph¿i không th¿¿ng; ch¿ng ph¿i d¿t, ch¿ng ph¿i không d¿t; ch¿ng ph¿i kh¿i ¿¿u, ch¿ng ph¿i k¿t thúc; ch¿ng ph¿i quá kh¿, ch¿ng ph¿i t¿¿ng lai, ch¿ng ph¿i hi¿n t¿i; ch¿ng ph¿i các ¿m, ch¿ng ph¿i không các ¿m; ch¿ng ph¿i các nh¿p, ch¿ng ph¿i không các nh¿p; ch¿ng ph¿i các gi¿i, ch¿ng ph¿i không các gi¿i; ch¿ng ph¿i m¿¿i hai nhân duyên, ch¿ng ph¿i không m¿¿i hai nhân duyên.

B¿n d¿ch và chú gi¿i hoàn ch¿nh c¿a b¿ kinh này ¿¿¿c xüt b¿n l¿n ¿¿u tiên n¿m 2009. T¿ ¿ó ¿¿n nay chúng tôi ¿ã nh¿n ¿¿¿c r¿t nhi¿u ph¿n h¿i t¿ ¿¿c gi¿ kh¿p n¿i, trong n¿¿c c¿ng nh¿ ngoài n¿¿c. T¿ nh¿ng thông tin ph¿n h¿i này, chúng tôi ¿ã nghiêm túc ti¿p nh¿n, nghiên c¿u t¿ng v¿n ¿¿ ¿¿¿c ¿¿c gi¿ góp ý, c¿ng nh¿ ti¿p t¿c kh¿o c¿u sâu h¿n nhi¿u v¿n ¿¿ khác liên quan ¿¿n ý ngh¿a kinh v¿n, nh¿m giúp cho b¿n d¿ch càng thêm hoàn thi¿n, sáng t¿ h¿n. Duyên lành ¿ã ¿¿, nay kinh này ¿¿¿c tái b¿n, qü là m¿t tin vui cho ng¿¿i Ph¿t t¿. B¿n in n¿m 2009 ¿ã ¿¿¿c ¿¿c gi¿ kh¿p n¿i n¿ng nhi¿t ¿ón nh¿n. H¿n 300 b¿ kinh ¿ã ¿¿¿c g¿i sang Hoa K¿, Canada, Pháp, ¿¿c, Australia... theo yêu c¿u qua ¿i¿n th¿ c¿a Ph¿t t¿ t¿i các n¿¿c này. Ngoài ra, hàng tr¿m b¿ kinh c¿ng ¿¿¿c th¿nh v¿ các ngôi chùa l¿n trong kh¿p n¿¿c. D¿ch gi¿ ¿ã nh¿n ¿¿¿c nhi¿u th¿ vi¿t tay c¿ng nh¿ ¿i¿n thöi, email... t¿ ¿¿c gi¿ bày t¿ s¿ vui m¿ng v¿ vi¿c in ¿n hoàn thành b¿ kinh. ¿¿u n¿m 2013, ¿ài Truy¿n hình An Viên (AVG) th¿c hi¿n b¿ phim phóng s¿ chuyên ¿¿ "Ng¿¿i d¿ch Kinh Ph¿t", gi¿i thi¿u v¿i khán thính gi¿ trên c¿ n¿¿c v¿ công trình chuy¿n d¿ch kinh này, phát sóng l¿n ¿¿u tiên vào ngày 23 tháng 2 n¿m 2013 và phát l¿i nhi¿u l¿n sau ¿ó. Tháng 9 n¿m 2013, Trung tâm Sách K¿ l¿c Vi¿t Nam (Vietnam Records Book Center) chính th¿c công b¿ b¿n Vi¿t d¿ch này xác l¿p K¿ l¿c Qüc gia. H¿u h¿t các website Ph¿t giáo trên toàn th¿ gi¿i c¿ng nhanh chóng ph¿ bi¿n b¿n d¿ch này ¿¿n v¿i Ph¿t t¿ kh¿p n¿i. Có th¿ nói, nh¿ng tín hi¿u tích c¿c t¿ ng¿¿i ¿¿c c¿ng nh¿ gi¿i truy¿n thông trong và ngoài n¿¿c ¿¿i v¿i vi¿c l¿u hành b¿n kinh này là h¿t s¿c kh¿ quan. Tr¿¿c s¿ quan tâm ¿u ái c¿a ¿ông ¿¿o Ph¿t t¿ các gi¿i, chúng tôi t¿ nh¿n th¿y trách nhi¿m c¿a mình là ph¿i ti¿p t¿c hoàn thi¿n h¿n n¿a b¿n d¿ch kinh này ¿¿ ¿áp ¿ng s¿ mong ¿¿i c¿ng nh¿ nhu c¿u tu h¿c c¿a ng¿¿i Ph¿t t¿. Vì th¿, trong süt th¿i gian qua, chúng tôi ¿ã dành r¿t nhi¿u th¿i gian ¿¿ không ng¿ng rà soát và ch¿nh s¿a k¿ l¿¿ng t¿ng ph¿n trong b¿n d¿ch, c¿ g¿ng làm cho b¿n d¿ch càng thêm rõ ràng và trong sáng, mong có th¿ chuy¿n t¿i ¿¿¿c ý

B¿n d¿ch và chú gi¿i hoàn ch¿nh c¿a b¿ kinh này ¿¿¿c xu¿t b¿n l¿n ¿¿u tiên n¿m 2009. T¿ ¿ó ¿¿n nay chúng tôi ¿ã nh¿n ¿¿¿c r¿t nhi¿u ph¿n h¿i t¿ ¿¿c gi¿ kh¿p n¿i, trong n¿¿c c¿ng nh¿ ngoài n¿¿c. T¿ nh¿ng thông tin ph¿n h¿i này, chúng tôi ¿ã nghiêm túc ti¿p nh¿n, nghiên c¿u t¿ng v¿n ¿¿ ¿¿¿c ¿¿c gi¿ góp ý, c¿ng nh¿ ti¿p t¿c kh¿o c¿u sâu h¿n nhi¿u v¿n ¿¿ khác liên quan ¿¿n ý ngh¿a kinh v¿n, nh¿m giúp cho b¿n d¿ch càng thêm hoàn thi¿n, sáng t¿ h¿n. Duyên lành ¿ã ¿¿, nay kinh này ¿¿¿c tái b¿n, qu¿ là m¿t tin vui cho ng¿¿i Ph¿t t¿. B¿n in n¿m 2009 ¿ã ¿¿¿c ¿¿c gi¿ kh¿p n¿i n¿ng nhi¿t ¿ón nh¿n. H¿n 300 b¿ kinh ¿ã ¿¿¿c g¿i sang Hoa K¿, Canada, Pháp, ¿¿c, Australia... theo yêu c¿u qua ¿i¿n th¿ c¿a Ph¿t t¿ t¿i các n¿¿c này. Ngoài ra, hàng tr¿m b¿ kinh c¿ng ¿¿¿c th¿nh v¿ các ngôi chùa l¿n trong kh¿p n¿¿c. D¿ch gi¿ ¿ã nh¿n ¿¿¿c nhi¿u th¿ vi¿t tay c¿ng nh¿ ¿i¿n thöi, email... t¿ ¿¿c gi¿ bày t¿ s¿ vui m¿ng v¿ vi¿c in ¿n hoàn thành b¿ kinh. ¿¿u n¿m 2013, ¿ài Truy¿n hình An Viên (AVG) th¿c hi¿n b¿ phim phóng s¿ chuyên ¿¿ "Ng¿¿i d¿ch Kinh Ph¿t", gi¿i thi¿u v¿i khán thính gi¿ trên c¿ n¿¿c v¿ công trình chuy¿n d¿ch kinh này, phát sóng l¿n ¿¿u tiên vào ngày 23 tháng 2 n¿m 2013 và phát l¿i nhi¿u l¿n sau ¿ó. Tháng 9 n¿m 2013, Trung tâm Sách K¿ l¿c Vi¿t Nam (Vietnam Records Book Center) chính th¿c công b¿ b¿n Vi¿t d¿ch này xác l¿p K¿ l¿c Qu¿c gia. H¿u h¿t các website Ph¿t giáo trên toàn th¿ gi¿i c¿ng nhanh chóng ph¿ bi¿n b¿n d¿ch này ¿¿n v¿i Ph¿t t¿ kh¿p n¿i. Có th¿ nói, nh¿ng tín hi¿u tích c¿c t¿ ng¿¿i ¿¿c c¿ng nh¿ gi¿i truy¿n thông trong và ngoài n¿¿c ¿¿i v¿i vi¿c l¿u hành b¿n kinh này là h¿t s¿c kh¿ quan. Tr¿¿c s¿ quan tâm ¿u ái c¿a ¿ông ¿¿o Ph¿t t¿ các gi¿i, chúng tôi t¿ nh¿n th¿y trách nhi¿m c¿a mình là ph¿i ti¿p t¿c hoàn thi¿n h¿n n¿a b¿n d¿ch kinh này ¿¿ ¿áp ¿ng s¿ mong ¿¿i c¿ng nh¿ nhu c¿u tu h¿c c¿a ng¿¿i Ph¿t t¿. Vì th¿, trong su¿t th¿i gian qua, chúng tôi ¿ã dành r¿t nhi¿u th¿i gian ¿¿ không ng¿ng rà soát và ch¿nh s¿a k¿ l¿¿ng t¿ng ph¿n trong b¿n d¿ch, c¿ g¿ng làm cho b¿n d¿ch càng thêm rõ ràng và trong sáng, mong có th¿ chuy¿n

Kinh ¿¿i Bát Ni¿t-bàn là m¿t b¿ kinh ¿¿ s¿ trong kho tàng kinh ¿i¿n Ph¿t giáo, ¿¿¿c m¿t cao t¿ng mi¿n Trung ¿n ¿¿ là ngài ¿àm-vô s¿m mang ¿¿n Trung Hoa vào khöng th¿ k¿ 5 và c¿ng ¿¿¿c chính v¿ này kh¿i công d¿ch sang ch¿ Hán. Trong ¿¿i t¿ng kinh (b¿n ¿¿i Chánh tân tu), kinh này ¿¿¿c x¿p vào T¿p 12, kinh s¿ 374 (40 quy¿n) và kinh s¿ 377 (2 quy¿n H¿u ph¿n). Vi¿c chuy¿n d¿ch kinh này sang ti¿ng Vi¿t ¿ã ¿¿¿c nhi¿u b¿c ti¿n b¿i ngh¿ ¿¿n t¿ lâu. Công trình mün màng c¿a chúng tôi ch¿ hy v¿ng góp thêm ¿¿¿c ph¿n nào dù nh¿ nhoi trong vi¿c giúp ng¿¿i ¿¿c có s¿ ti¿p nh¿n d¿ dàng h¿n ¿¿i v¿i b¿ kinh này. Ngoài ra, vi¿c kh¿o ¿ính và gi¿i thi¿u tr¿n v¿n nguyên b¿n Hán v¿n s¿ r¿t có ý ngh¿a trong vi¿c gi¿ gìn và l¿u truy¿n kinh ¿i¿n ¿¿i th¿a m¿t cách chün xác h¿n, vì ngoài vi¿c t¿o ¿i¿u ki¿n l¿u gi¿ b¿n Hán v¿n, hình th¿c in ¿n này s¿ giúp ng¿¿i ¿¿c có th¿ ¿¿i chi¿u, tham kh¿o khi có s¿ nghi ng¿i hay không rõ trong b¿n d¿ch. ¿i¿u này c¿ng s¿ giúp các b¿c cao minh d¿ dàng nh¿n ra và ch¿ d¿y cho nh¿ng ch¿ sai sót, ¿¿ b¿n d¿ch nh¿ ¿ó càng ¿¿¿c hoàn thi¿n h¿n. Và d¿ nhiên, m¿c ¿ích cüi cùng c¿a t¿t c¿ nh¿ng ¿i¿u trên chính là ¿¿ giúp cho s¿ h¿c h¿i và tu t¿p theo l¿i Ph¿t d¿y ¿¿¿c ¿úng h¿¿ng h¿n. B¿i vì h¿n ai h¿t, ng¿¿i Ph¿t t¿ luôn hi¿u r¿ng chính nh¿ng l¿i d¿y c¿a ¿¿c Ph¿t ¿¿¿c l¿u gi¿ trong kinh ¿i¿n là ch¿ y c¿ quan tr¿ng và ch¿c ch¿n nh¿t cho con ¿¿¿ng tu t¿p c¿a m¿i ng¿¿i. M¿c dù công trình ¿ã ¿¿¿c ti¿n hành v¿i s¿ c¿n tr¿ng t¿i ¿a trong ph¿m vi kh¿ n¿ng c¿a nh¿ng ng¿¿i th¿c hi¿n, t¿ vi¿c kh¿o ¿ính v¿n b¿n Hán v¿n cho ¿¿n vi¿c tham kh¿o, chuy¿n d¿ch, chú gi¿i... nh¿ng e r¿ng c¿ng không th¿ tránh ¿¿¿c ít nhi¿u sai sót. Vì th¿, d¿¿i ¿ây chúng tôi s¿ c¿ g¿ng trình bày ¿ôi nét v¿ quá trình th¿c hi¿n công vi¿c ¿¿ quý ¿¿c gi¿ có th¿ có m¿t cái nhìn khái quát v¿ nh¿ng gì chúng tôi ¿ã th¿c hi¿n c¿ng nh¿ ph¿¿ng cách mà chúng tôi ¿ã v¿n d¿ng, qua ¿ó s¿ d¿ dàng h¿n trong vi¿c ¿¿a ra nh¿ng l¿i ch¿ d¿y giúp chúng tôi hoàn thi¿n h¿n n¿a công vi¿c ¿ã làm. Chúng tôi xin chân thà

Sách này ¿¿¿c phân làm ba quy¿n. Quy¿n th¿ nh¿t s¿u t¿m các tích truy¿n x¿a, nh¿m kh¿i d¿y tâm ni¿m r¿n ng¿a s¿ dâm d¿c. Quy¿n th¿ hai phân tích chi ti¿t lý l¿, nh¿m khai m¿, trình bày rõ v¿ ph¿¿ng pháp, cách th¿c ¿¿ r¿n ng¿a s¿ dâm d¿c. Quy¿n th¿ ba g¿m các ph¿n h¿i ¿áp, nh¿m c¿ng c¿ v¿ng ch¿c c¿n b¿n c¿a s¿ r¿n ng¿a dâm d¿c. Trình bày nh¿ th¿ là ¿¿ ¿i d¿n t¿ c¿n ¿¿n sâu, không th¿ ¿¿o ng¿¿c. Nh¿ng chuy¿n nhân qu¿ ¿¿¿c d¿n ra trong sách này, cùng v¿i nh¿ng ý ki¿n lu¿n bàn c¿a ng¿¿i x¿a, ¿¿¿c trích t¿ sách nào ¿¿u có c¿¿c chú rõ ràng, ¿¿ ng¿¿i ¿¿c có th¿ kh¿o ch¿ng. N¿u có tham kh¿o thêm các b¿n khác, ¿t s¿ nêu ra nh¿ng ch¿ sai khác ¿¿ làm c¿n c¿ so sánh làm rõ. X¿a nay nh¿ng chuy¿n liên quan ¿¿n trinh ti¿t và dâm d¿c, ph¿n nhi¿u d¿ ¿¿¿c m¿i ng¿¿i truy¿n mi¿ng kh¿p n¿i, n¿u xét th¿y không có s¿ tích ch¿ng c¿ rõ ràng thì ¿¿u löi b¿. ¿¿i v¿i nh¿ng chuy¿n nhân qu¿ rõ ràng trong hi¿n t¿i, ch¿a t¿ng có ai ghi chép thì thu th¿p ¿¿a thêm vào. Ng¿¿i x¿a ghi chép s¿ vi¿c th¿¿ng trình bày theo l¿i tr¿¿ng thiên, liên t¿c n¿i ti¿p nhau không phân ch¿¿ng m¿c, khi¿n ng¿¿i ¿¿c d¿ chán. Trong sách này d¿a theo m¿i s¿ vi¿c mà ¿¿t tiêu ¿¿, d¿a theo tiêu ¿¿ mà có l¿i khuyên b¿o khuy¿n khích, m¿i ch¿ ¿¿u rõ ràng, giúp ng¿¿i ¿¿c d¿ dàng phân bi¿t nh¿n hi¿u. Nh¿ng s¿ tích ¿¿a vào quy¿n th¿ nh¿t có xu¿t x¿ t¿ tác ph¿m c¿a r¿t nhi¿u tác gi¿ khác nhau, nên nguyên b¿n v¿n có nhi¿u s¿ khác bi¿t v¿ cách trình bày, gi¿ng v¿n... Nay khi ¿¿a vào sách này ¿¿u ch¿nh s¿a, thay ¿¿i ¿ôi chút ¿¿ có s¿ nh¿t quán. Nh¿ng sách khuyên nh¿c r¿n ng¿a s¿ dâm d¿c thì ng¿¿i x¿a tr¿¿c tác c¿ng ¿ã nhi¿u, nh¿ng ¿a ph¿n ch¿ trích d¿n s¿ tích x¿a, l¿y ¿ó làm ¿i¿u r¿n nh¿c mà thôi. Còn nh¿ vì ng¿¿i th¿c s¿ mu¿n h¿ th¿ công phu mà trình bày ph¿¿ng pháp c¿ th¿ chi ly, [v¿n d¿ng vào nh¿ng tr¿¿ng h¿p trong ¿¿i s¿ng h¿ng ngày nh¿ trong sách này] ¿t x¿a nay ch¿a t¿ng có.

An S¿ toàn th¿ là m¿t t¿p sách khuy¿n thi¿n ¿¿¿c ¿¿i s¿ ¿n Quang nhi¿u l¿n khen ng¿i. ¿ích thân ngài c¿ng ¿ã v¿n ¿¿ng, t¿ ch¿c vi¿c in ¿n l¿u hành, s¿ l¿¿ng lên ¿¿n hàng v¿n quy¿n. Vì th¿, l¿n ¿¿u tiên ti¿p xúc v¿i b¿ sách này b¿ng Hán v¿n, b¿n thân tôi ¿ã không kh¿i kh¿i sinh m¿t vài b¿n khön, nghi v¿n. Vì sao l¿i b¿n khön, nghi v¿n? Vì khi nhìn qua t¿ng m¿c sách này, n¿i b¿t lên là ph¿n Âm ch¿t v¿n qüng ngh¿a, v¿n d¿a vào bài v¿n Âm ch¿t c¿a V¿n X¿¿ng ¿¿ Quân ¿¿ gi¿ng r¿ng. Các ph¿n còn l¿i là Tây quy tr¿c ch¿, V¿n thi¿n tiên t¿ và D¿c h¿i h¿i cüng có th¿ t¿m ch¿a bàn ¿¿n, nh¿ng riêng v¿ bài v¿n Âm ch¿t thì d¿¿ng nh¿ không n¿m trong Giáo pháp c¿a ¿¿c Ph¿t. V¿n X¿¿ng ¿¿ Quân là m¿t nhân v¿t h¿ h¿ th¿t th¿t, tuy m¿t ph¿n truy¿n tích v¿ ông có th¿ t¿m cho là th¿t, nh¿ng l¿i có vô s¿ ¿i¿u ¿¿¿c thêu d¿t thêm chung quanh hình ¿nh c¿a ông, mà ph¿n l¿n ¿¿u là nh¿ng ki¿u ni¿m tin mông müi, thi¿u trí tü, n¿u không mün nói là mê tín. Nh¿ v¿y, nh¿ng l¿i truy¿n l¿i c¿a m¿t nhân v¿t nh¿ th¿ li¿u có ¿áng ¿¿ ng¿¿i Ph¿t t¿ ph¿i l¿u tâm nghiên t¿m h¿c h¿i hay ch¿ng? M¿t t¿p sách nh¿ v¿y li¿u có ¿áng ¿¿ l¿u hành r¿ng rãi hay không?... Nh¿ng ¿¿i s¿ ¿n Quang v¿n là b¿c long t¿¿ng trong Ph¿t giáo. Cüc ¿¿i và ¿¿o nghi¿p c¿a ngài quá ¿¿ ¿¿ chúng ta ¿¿t ni¿m tin vào nh¿ng l¿i khuyên c¿a ngài. ¿¿i s¿ nói v¿ sách An S¿ toàn th¿ và sön gi¿ là tiên sinh Chu An S¿ nh¿ sau: "...qü th¿t là m¿t quy¿n k¿ th¿ khuy¿n thi¿n b¿c nh¿t trong thiên h¿, n¿u so v¿i nh¿ng quy¿n sách khuy¿n thi¿n t¿m th¿¿ng khác, há có th¿ sánh cùng ¿¿¿c sao? Lòng tôi v¿n tin ch¿c r¿ng tiên sinh h¿n là b¿c B¿ Tát theo b¿n nguy¿n mà hi¿n thân c¿ s¿ ¿¿ thuy¿t pháp ¿¿ sinh." (Trích L¿i t¿a c¿a ¿¿i s¿ ¿n Quang) Chính ni¿m tin vào ¿¿i s¿ ¿n Quang ¿ã khuy¿n khích tôi ti¿p t¿c ¿¿c vào sách An S¿ toàn th¿, thay vì gác nó sang m¿t bên sau khi nh¿n ra có s¿ hi¿n di¿n c¿a nhân v¿t g¿i là V¿n X¿¿ng ¿¿ Quân. Và qü th¿t tôi ¿ã ¿¿t ni¿m tin không l¿m. Sau khi ¿¿c v&a